rhodesian ridgeback

Gezondheid

Dermoïd Sinus (DS)

De Rhodesian Ridgeback wordt geassocieerd met een aangeboren, erfelijke afwijking geheten de dermoïd sinus. De afwijking kan ook bij andere hondenrassen voorkomen. Het is o.a. beschreven bij de Thai Ridgeback, Afghaanse Windhond, de Boxer, de Kerry Blue Terriër en de Engelse Bulldog.

Het is een zogenaamd ‘neuraalbuisdefect’, enigszins vergelijkbaar met een ‘open-ruggetje’ bij baby’s. De dermoïd sinus ontstaat doordat er tijdens de embryonale fase een incomplete scheiding optreedt tussen de cellen die het ruggenmerg gaan vormen en de cellen die later de huid vormen. Er blijft daardoor een opening in de huid, die als het ware een tunneltje vormt naar beneden. De uitbreiding in de diepte kan variëren: van oppervlakkig tot helemaal aan het ruggenmerg.

Het vóórkomen bedraagt tussen 3-6% (ong. 1 op 20 geboren pups) waarbij wel aangetekend moet worden dat niet iedere fokker open is over het voorkomen van een DS in het nest. De dermoïd sinus komt vrijwel uitsluitend voor in de mediaanlijn van neuspunt tot staartaanzet. Opvallend is dat deze afwijking zelden wordt gezien in de ridge. Een enkele keer wordt er wel een dermoïd sinus gezien op een andere plek, meestal op de kop of aan de basis van het oor, maar ook in de keelstreek. De dermoïd sinus zit meestal voor of achter de ridge, zelden er op. Ook ridgeloze pups kunnen een dermoïd sinus hebben.

Het constateren van een dermoïd sinus kan vrijwel altijd al direct na de geboorte danwel in de eerste weken. Op de staart is deze direct na de geboorte echter moeilijk te vinden. Voor de controle wordt de pup op tafel geplaatst en het vel wordt in de mediaanlijn met 1 hand omhoog getrokken.. Met de andere hand wordt met duim en wijsvinger gevoeld naar het voorkomen van een buisje/draadje in de huidplooi. Dit wordt gedaan vanaf de neuspunt tot aan de staart. Als er een dermoïd sinus zit, wordt er een (dun) draadje gevoeld, wat vanaf de huid naar beneden loopt. Til je de huid hier ter plaatse op dan ontstaat er een kuiltje. Bij het kaalscheren van de verdachte plek kan, als de dermoïd sinus een opening met de buitenwereld heeft, een kleine opening te zien zijn waar donker gepigmenteerde haren uitsteken (zie foto).

Als de huid rondom de opening omhoog getrokken wordt, ontstaat een putje doordat de sinus vastzit aan de onderliggende structuren en niet kan meebewegen. Het kunnen voelen van een DS vraagt ervaring. De meeste dierenartsen kunnen dit ook niet, áls ze al op de hoogte zijn van deze rasspecifieke aangeboren afwijking.

Behandeling

Operatie van pups op jonge leeftijd met een dermoïd sinus is tegenwoordig zeer goed mogelijk wanneer deze uitgevoerd wordt door een specialist. De meeste dermoïd sinussen kunnen volledig verwijderd worden. Wanneer de DS bij een pup niet opgemerkt wordt, zal er op een gegeven moment een zwelling of een drainerend abces ontstaan. Meestal ontstaan de symptomen na de rui, waardoor de DS dan geïnfecteerd is geraakt.

In 1996 vond in Australië een wetenschappelijk onderzoek plaats waarin gekeken werd naar de preventieve rol van foliumzuur suppletie (net als bij mensen). Geconcludeerd werd dat foliumzuur suppletie voor en in het begin van de dracht het voorkomen van dermoïd sinussen bij pups verlaagd. http://www.movourneen.com/documents/folic.pdf

Erfelijkheid

Promotieonderzoek van Nicolette Salmon Hillbertz (genetica) in Zweden heeft aangetoond dat de aanwezigheid van de ridge dominant vererft (iets wat in de praktijk al bekend was). Er zijn 4 genen bij betrokken. De aanwezigheid van de genen die voor de ridge zorgen, predisponeren voor het ontstaan van een DS.
In een artikel van Salmon Hillbertz et al in Nature Genetics in 2007 theoriseerden zij dat het inzetten van ridgeloze Ridgebacks het voorkomen van DS zou verminderen. Er werd op basis van de toen beschikbare wetenschappelijke informatie vanuit gegaan dat een ridgeloze RR geen DS kon krijgen. Dit was in de praktijk echter wel diverse malen geconstateerd en inmiddels hebben de wetenschappers beschikking over ridgelozen met een DS en is gebleken dat de erfelijkheid gecompliceerder is dan de eerste theorie deed vermoeden.

Discussie

Het artikel in Nature Genetics en het proefschrift van Nicolette Salmon Hillbertz is in Engeland echter onder de aandacht gekomen van de Animal Welfare mensen en onder de maakster van de BBC documentaire “Pedigree Dogs exposed”. Naar aanleiding daarvan is er een discussie ontstaan over het nut en belang van het hebben van de ridge en het inzetten van ridgelozen voor de fokkerij.

Het voortschrijdende inzicht van de wetenschappers is onder hen (nog) niet bekend en gezien de complexiteit van alle medische informatie ook vaak moeilijk te begrijpen voor niet-genetici.
Deze media discussie heeft er wel toe geleid dat de Kennel Club in Engeland de standaard van de Ridgeback aangepast heeft. De zin “the ridge must be regarded as the escutcheon of the breed” is verwijderd en er staat nu: “A distinctive feature is the ridge on the back formed by hair growing in opposite direction to the remainder of coat”. De FCI standaard blijft (vooralsnog) ongewijzigd.

Uit diverse internationale cijfers blijkt dat het voorkomen van de DS schommelt tussen 3-7%.

Een fotoreeks van een reguliere DS-operatie bij een pup van zes weken oud. Met dank aan Nathascha den Herder